Қазақстанда «ақ хакерлер» институты қалай жұмыс істейді?
Қазақстандағы «ақ хакерлер» жеке ғана емес, мемлекеттік компаниялардың да ақпараттық жүйелерін заңды түрде «бұза алады». Олар бұл құқыққа 2023 жылдың желтоқсанында, басқалармен қатар, «ақ хакерлердің» жұмысын реттейтін заңнамалық түзетулер күшіне енген кезде ие болды....
Қазақстан: ЛГБТК+ қауымдастығына қалай «халық жауларын» таңуда және олар мұны не үшін жасап жатыр
Қазақстандағы арнайы сайтта ЛГБТ насихатына қарсы петиция жарияланғанына бір айдан аз уақыт өтті. Аз ғана уақыт ішінде петиция 50 мың қол жинады. Бұл мемлекеттік органдардың өтінішті қарап, кез келген шешім қабылдауы үшін...
Қазақстандық журналисті өлтіруге тапсырыс бергендер табыла ма?
Қастандық жасалғаннан кейін 2024 жылдың екінші шілдесінде қазақстандық журналист Айдос Садықов көз жұмды. Айдос Садықовты кім әрі неге өлтірді, оны өлтіруге тапсырыс бергендер табыла ма? – CABAR.asia талдап көрді.
«Сіз бақылаудасыз»: Ниязов пен Маричеваға қарсы іс Қазақстандағы барлық журналистер үшін не білдіреді?
Нақты ақпараттағы қатені қоғамға қауіпті деп танып, репостты жала жабуға жатқызуға тырысты. Бұл – қазақстандық журналистердің қысымға ұшыраған соңғы екі оқиғасы ғана. Бұл қашан басталды, оның артында кім тұр және неліктен бұл...
Қазақстанда TikTok желісін жабу мәселесі талқылануда. Өзге әлеуметтік желілерге де қауіп төнбей ме?
Қазақстанда TikTok желісін жабу ықтималдығы немесе осы платформаға қол жеткізуді шектеу мәселесі талқылануда. CABAR.asia осы мақалада желі жұмысын шектеуге қандай негіз бар екенін және қолданыстағы заңнама аясында заңға қайшы контентке қарсы тұру...
Қазақстандағы медианың әйелін өлтірді деп айыпталған экс-министрдің сотын еркін жариялағаны неліктен жақсы?
Қазақстанның бұрынғы Ұлттық экономика министрі Қуандық Бишімбаев азаматтық некедегі әйелі Салтанат Нүкенованы аса қатыгездікпен өлтіріп, азаптады деп айыпталып жатыр. Істі алқабилер алқасы қарастыруда. Процесс тікелей эфирде көрсетіледі, сондықтан оны кез келген адам...
Ресей пропагандасы қазақтілді медиаға қалай әсер етеді?
Қазақстандағы ресейлік насихат, әсіресе Украинадағы соғыс туралы пропаганда орыстілді аудиториядан да асып түседі. Сарапшылар мұны алаңдатарлық белгі деп санайды.
Қазақстандық журналистер өздерін жаппай кибершабуылдардан қалай қорғайды
«Обожаю» YouTube арнасында «R.I.P» (Бақұл бол) деген төрт мың пікір жазылған. Бұл қоқан-лоққылар арнаның негізін қалаушы Асхат Ниязовқа арналды, ол өзінің өткір сұхбаттарымен әкімдердің тыныш ұйықтауына мүмкіндік бермейді. Бұл 2024 жылдың алғашқы...
Google және басқа іздеу жүйелері сіз туралы қандай деректер жинайды және бұған қалай тосқауыл қоюға болады?
Google және Yandex – Қазақстандағы ең танымал іздеу жүйелері. Қазақстандықтар оларды күн сайын әртүрлі мақсатта пайдаланады, бірақ олар деректерді белсенді түрде жинап, кейін пайдаланатынын ұмытып жатады (немесе мүлде білмейді). Іздеу жүйелері сіз...
«Оларды бәрі жек көреді»: Орталық Азияда медиасын қалай жұмыс істейді?
Орталық Азия елдерінде журналистердің журналистік материалдарды сынға алуы медиа қауымдастықтың қалыпты өміріне айналған жоқ. CABAR.asia неліктен бұлай болғанын зерттеп көрді.
«Еркіндік Қанаты» ҚҚ мен IWPR Қазақстандағы ақпаратқа қолжетімділік пен сөз еркіндігі туралы зерттеу жүргізді
Қазақстандағы сөз және пікір еркіндігін, сондай-ақ БАҚ-ты реттейтін тиісті заңнама ескірген және заманауи талаптарға сай емес, ал медиасектор мен азаматтық қоғамдастық БАҚ пен сөз еркіндігіне қатысты нормаларды жақсы білмейді. Авторлар осындай қорытындыға...
Есік жабық: Қазақстандағы журналистердің маңызды ньюсмейкерлермен тілдесуін шектеген
Қазақстан журналистері кейде дәліздерде қашып бара жатқан министрлерді қуып жетіп, жоғары лауазымды шенеуніктерге сұрақ қою үшін лифттерге қысылып, кез келген қоғамдық іс-шарадан полиция бөліміне алып кетуі мүмкін екеніне үнемі дайын жүруге мәжбүр....
Жаңа медиа Қазақстандағы билікке қалай әсер етіп жүр?
Біз жай ғана хабарлап қоймаймыз – Қазақстандағы жаңа медианың жұмыс істеу принципін осылай сипаттауға болады. Олар қоғам мен билік арасында байланыс орнатуға тырысып, шенеуніктер өз міндеттеріне көзқарасын қайта қарауы үшін атсалысып жүр....
Қазақстандағы жаңа медиа қандай мәселелерге тап болып отыр?
Қазақстан журналистері онлайн-журналистикаға иек артады және Instagram әлеуметтік желісін басты алаң ретінде таңдайды. Инстаграмдағы жазылмандардың көптігі жарнама тарту арқылы ақша табуға мүмкіндік береді. Бірақ медиа табысты болуы үшін оның қоғамдағы танымалдығы мен құрметіне қол жеткізу керек. Мұны жолыңыздың басында қаржысыз қалай жасауға болады?
Қазақстан: Камера алдында кешірім сұрау қоғам үшін қауіпті
Қазақстанда құқық бұзушылардың камераға түсіп кешірім сұрауы бөлек жанрға айналды. Жылдамдықты арттырғандар, сепаратизмге күдіктілер, тиктокерлер, кәсіпкерлер, шенеуніктер және басқа да азаматтар өздерінің теріс қылықтары үшін кешірім сұрайды.
Дербес деректердің ағып кетуін алдын алу амалдары. Мұндай жайт орын алса не істеу керек?
Заманауи адам өзі жайлы ақпаратты барлығымен дерлік бөліседі: онлайн платформалармен, мемлекеттік органдармен, жеке компаниялармен. Бірақ бұл деректер желіге ағып кетуі мүмкін, ал ең сорақысы – ұрлануы мүмкін. Сол үшін дербес деректерді қорғай білуіңіз керек.
Қазақстанда блогерлерді қолға алды: оларды қалай бақылайды?
Қазақстан Парламенті блогерлерді интернеттегі жарнама үшін салық төлеуге міндеттейтін және фейкпен күресетін заң қабылдады.
Цифрлық ұмытылу құқығы: Қазақстанда бұл мүмкін бе?
Қазақстандықтар интернеттен өздері туралы жалған ақпаратты өшіре ала ма? Қазақстан ұмытылу құқығын енгізе ме? Ал енгізсе, сөз еркіндігіне зияны тимей ме? Бұл туралы CABAR.asia цифрлық адам құқықтарын қорғау және еуразиялық кеңістікте интернетті зерттеу жобаларын әзірлейтін Eurasian Digital Foundation негізін қалаушы, DRCQ заң фирмасының директоры Руслан Дайырбековпен әңгімелесті.
Неліктен қазақстандық БАҚ-та өздік цензура бар?
«Оппозиция жоқ» деген тақтайша билікшіл БАҚ редакциясында ілініп тұрды, ол Қазақстандағы билікті сынайтындарды мүлдем атауға болмайтынын көрсетеді. Бұл журналистік ертегілер санатынан алынған тақтайша, бірақ бұл жерде шындық та бар – қазақстандық БАҚ-та өз-өзін шектеу бар. Неліктен журналистер өздері үшін цензор болатынын CABAR.asia талдап көрді.
Қазақстан: ақпараттық қауіпсіздік пен сөз еркіндігі арасындағы тепе-теңдікті қалай табуға болады?
Қазақстанда ақпараттық доктрина бекітті. Оның мақсаты – «тарихи турбулент жағдайда» елдің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Бірақ бұл құжат доктринада ақпарат саласына қатысушылардың өзара іс-қимылының негізі ретінде белгіленген сөз еркіндігін де қорғай ала ма?
Деректердің ағып кетуі мен интернет-шатдаундар: қазақстандықтардың цифрлы құқықтарын не бұзады?
Қазақстандағы интернет қамтылуы 90%-ға жақындап бара жатыр. Бұл пайдаланушыларға жаңа мүмкіндіктермен қатар жаңа мәселелер тудыртады: мемлекет өз азаматтарының цифрлық құқықтарын бұзуы мүмкін. CABAR.asia цифрлы құқық не, digital-ортадағы құқық бұзушылық пен құқықты шектеу не екенін талдады.
Қазақстан: билік бүкіл интернетті БАҚ-қа теңестіріп, оны масс-медиа деп атауды ұсынып отыр
ҚР Үкіметі «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» заңды «Масс-медиа туралы» заң етіп өзгертіп жатыр. CABAR.asia биліктің неліктен барлық цифрлық контент жасаушыларды БАҚ-қа теңестіруге тырысып жатқанын, блогерлер үшін не өзгеретінін және заңның тағы қандай жаңалық әкелетінін анықтады.
DDoS-шабуылдан бастап, шошқаның басына дейін: Қазақстандағы журналистерге кім тісін қайрап жүр?
Қазақстан 2022 жылы баспасөз бостандығы рейтингісінде 180 ел арасында орыннан 122-ші орынға көтерілді. Осыған қарамастан журналистер құқығын бұзу, оларды үркіту мен қорқыту жайттары үдей түсті. 2023 жылдың қаңтарының өзінде Қазақстанда массмедиа қызметкерлеріне 5 рет шабуылдаған.
Қазақстан: елдің цифрлы суверенитетін қалай қорғаймыз?
Роскомнадзор қазақстандық БАҚ-тарға Украинадағы соғыс жайлы материалдарды өшіруді талап етуде. Роскомнадзордың ресейлік емес, қазақстандық медиаларға наразылық білдіруге хақылы ма? Сол талаптарды Қазақстанның цифрлы суверенитетіне қол сұғу дей аламыз ба?